Badania gleby stanowią podstawę racjonalnego nawożenia oraz oceny zasobności i właściwości fizykochemicznych gruntów rolnych. Nawet najbardziej precyzyjne analizy laboratoryjne tracą na wartości, jeśli próbki zostaną pobrane w sposób nieprawidłowy. Z tego względu właściwa technika pobierania próbek ma istotne znaczenie dla uzyskania wiarygodnych wyników.

Dlaczego poprawne pobieranie próbek jest tak ważne?

Próbka gleby przekazywana do badań może reprezentować całe pole lub jego fragment. Sposób jej pobrania w dużej mierze determinuje wynik analizy, a tym samym decyzje dotyczące nawożenia. Dlatego osoba pobierająca próbki powinna stosować sprawdzone zasady i schematy postępowania, gdyż przypadkowe pobieranie gleby prowadzi do błędnych wniosków.

Ile próbek należy pobrać?

Do badań chemiczno-rolniczych wykonuje się tzw. próbki średnie (zbiorcze), powstające z połączenia 15-30 pojedyńczych próbek pobranych w różnych miejscach na polu. Ich liczba zależy od wielkości i zróżnicowania stanowiska.

Najczęściej stosowane schematy pobierania to:

Techniki te zapewniają równomierne pobranie próbek z całej powierzchni badanego użytku.

Jakiego sprzętu użyć?

Do pobierania próbek najlepiej stosować laskę glebową (Egnera) z regulacją głębokości, zwykle do 20 cm.
W sytuacji, gdy nie ma możliwości użycia laski, można posłużyć się szpadlem, pobierając pionowy przekrój warstwy ornej.
W przypadku trwałych użytków zielonych próbki pobiera się z warstwy 5-20 cm, odrzucając wierzchnią, silnie ukorzenioną warstwę o grubości około 5 cm. 

Laska Egnera

Kiedy najlepiej pobierać próbki gleby?

Najkorzystniejszym terminem pobierania próbek jest okres po zbiorach oraz przed wysiewem nawozów mineralnych i organicznych. Dzięki temu próbka odzwierciedla aktualny stan zasobności gleby, bez wpływu świeżo zastosowanych nawozów.

Zasady prawidłowego pobierania próbek

W celu ograniczenia błędów, należy pamiętać o kilku zasadach:
- nie pobierać próbek z pól świeżo nawożonych wapnem, nawozami mineralnymi lub organicznymi;
- należy unikać pobierania próbek w miejscach o zaburzonym charakterze naturalnym, takich jak okolice dróg, rowów czy kopców;
- pobierać próbki z gleb tego samego typu i o podobnym uziarnieniu - informacje te można odczytać z map glebowo-rolniczych. 
Szczegółowa Instrukcja pobierania próbek glebowych, zgodna z normą PN-R-04031:1997 jest dostępna na naszej stronie internetowej https://schr-poznan.com/instrukcja-pobierania-prob.

Co dzieje się z próbkami po ich dostarczeniu?

Aby zapewnić rzetelność analiz, suszenie i rozdrabnianie próbek odbywa się w Dziale Laboratoryjnym naszej stacji. 
Personel laboratorium suszy próbki w warunkach pokojowych, w przewiewnych pomieszczeniach, unikając kontaktu z lotnymi substancjami chemicznymi. 
Po wysuszeniu glebę rozdrabnia się, używając odpowiedniego moździerza, agatowego lub porcelanowego, w zależności od zakresu analizowanych pierwiastków. Próbkę doprowadza się do takiej granulacji, aby 80% masy przechodziło przez sito o oczku 2 mm, wykonane ze stali nierdzewnej lub plastiku. 
Tak przygotowane próbki trafiają następnie do właściwych analiz laboratoryjnych. W razie jakichkolwiek wątpliwości dotyczących pobierania próbek lub przygotowania stanowiska zachęcamy do kontaktu z naszymi pracownikami terenowymi https://schr-poznan.com/specjalisci-terenowi.

mgr inż. Wiktor Michnej-Zakrzewski, specjalista laboratoryjny OSCHR z siedzibą w Poznaniu